رابطه کدکس (غذایی) با سازمان تجارت جهانی (wto) سازمان خوار و بار کشاورزی (fao) و نقش کشورهای عضو با تاکید بر قوانین ایرانی

الف: بیان مسئله کمیسیون کدکس المینتاریوس (کدکس غذایی) یک نهاد بین المللی است کدکسدرلغتبمعنایآییننامه،مقررات،نشانهوالمینتاریوسبهمعنایموادغذاییمیباشد.کدکسعبارتاستازجمعآوریوتطبیقبینالمللیاستانداردهایموادغذاییوارایهآنبهشکلواحد.کمیسیون در سال 1962 مشترکا" توسط فائو و سازمان بهداشت جهانی ایجاد گردید هدف از تاسیس آن تعیین استانداردهایی واحد بین المللی مواد غذایی برای حفظ سلامت و امنیت مصرف کنندگان و تسهیل تجارت مواد غذایی می باشد و در واقع مسئولهماهنگسازی استانداردهایغذائیدرسطحبینالمللیاست.با توجه به تقاضاهای رو به افزایش مصرف کننده ، رشد علم و تکنولوژی غذایی، نقش اساسی این استانداردها در سازمان جهانی تجارت و نیز تجارت غذا، اعتماد و اطمینان عمومی به واردکننده و صادرکننده محصولات غذایی از طریق یک تقسیم منسجم و مجموعه قوانین است که کدکس این مهم را برای سازمان تجارت جهانی به منظور رفع موانع و تسهیل در این تجارت فراهم می کند قدرت سازمان تجارت جهانی برگرفته از قراردادها و توافق نامه هایی است که به وسیله اعضاء سازمان امضاء شده که بر مبنای آن مقررات قانونی بر تجارت بین المللی را اداره می کند. یکی از این قراردادهای بین المللی توافق نامه sps است.کدکس نقش مهمی در توافق نامه های مهم سازمان تجارت جهانی مانند sps و tbt بازی می کند. کدکس در tbt سعی می کند ،استاندارد های مواد غذایی بومی را با استاندارد های جهانی تطبیق دهد. سازمان تجارت جهانی و فائو این استاندارد ها را طبقه بندی کرده اند و کدکس سعی در تطبیق این استاندارد ها دارد که در مذاکرات دور اوروگوئه مورد شناسایی قرار گرفت. عضویت در کدکس برای کلیه اعضاء سازمان خواروبار کشاورزی (fao) و سازمان بهداشت (سلامت)جهانی (who) که علاقمند در زمینه استانداردهای بین المللی مواد غذایی آزاد و باز است( برعکس عضویت در سازمان جهانی تجارت ) گذر و عبور از توافق نامه sps جایگاه و مسئولیت کدکس را بسیار افزایش داده است، زیرا استانداردهای کدکس در توافق نامه sps مورد پذیرش قرار گرفته، در حالی که استانداردهای بسیار دقیق می بایست تأییدی علمی داشته باشندو خود را بر مبنای تصمیمات تعیین ریسک کدکس قرار دهند.توافق نامه sps بر مبنا و با اتکاء به استانداردهای بهداشتی مواد غذایی کدکس و روش های تشخیص خطر ،دلالت بر استانداردها و رویکردهایی است که در حقیقت sps معطوف به سلامت و بهداشت مواد غذایی است. اما فائو از طریق کدکس و همکاری فنی با کشورهای در حال توسعه، در جهت تسهیل تجارت و ارتقاء کیفیت و ایمنی محصولات غذایی مورد مصرف داخلی و صادرات ، تشویق و حمایت کشاورزان و مبارزه با فقر و گرسنگی وتوجه به محیط زیست پایدار بستر سازی خاصی مثل ارائه قواعد و مقررات برتر و تبادل اطلاعات علمی به اعضا از طریق کدکس را فراهم می کند. بنابراین( رابطه کدکس با عنایت به دو سازمان موسس و سازمان جهانی تجارت این تحقیق ضمن بررسی الزام آور بودن یا نبودن این مقررات برای سازمان های مذکور ) می بردازد و دو هدف بالقوه منازعه برانگیز در پیش رو دارد: ارتقاء سلامت مواد غذایی و ارتقاء تجارت بین المللی.پس این تحقیق بدنبال ماهیت و رابطه حقوقی کدکس با سازمان خوار و بار کشاورزی( فائو) ، سازمان بهداشت (سلامت)جهانی و سازمان تجارت جهانی و در جهت شناسایی اهداف و اشتغالات مشترک آن در این خصوص می باشد و اصلی ترین سئوال تحقیق عبارت است از "نظام حقوقی کدکس چه ارتباطی با سازمانجهانی تجارت و سازمان خوار و بار کشاورزی( فائو) بهداشت (سلامت)جهانی دارد و نقش کشورهای عضو چگونه خواهد بود؟." ب: اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن هدف کلی از این تحقیق بررسی نظام حقوقی کدکس و چگونگی ارتباط آن با سازمان تجارت جهانی و فائو بوده که ضمنشناسایی اهداف آن و موارد رعایت مقررات و ضوابط و تبعیت از یک الگوی واحد در جهت بکارگیری استانداردهای مشخص غذایی در تبادلات و همکاری های بین المللی بین کشورها از طریق موافقت نامه ای بهداشتی که باعث تحکیم روابط و تضمین سلامت کالاهای تجاری مرتبط مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این امور، از موارد ضروری و لازم است که توسعه تجارت غذا در جهان و استراتژیک بودن آن برای کشورهادر بکاربردن استانداردهای بین المللی از اولویت اصلی دولت ها محسوب می شود. اعمال و بکارگیری این استانداردهادر قوانین داخلی کشور از اهم مواردی است که در این خصوص سازمان تجارت جهانی بیشتر کالای تایید شده توسط کدکس را مرجع دانسته است و از آنجا کشورهای در حال توسعه علی رغم دارا بودن 70 درصد منابع طبیعی جهان(از جمله مواد غذایِی) ولی به علت عدم برنامه ریزی و مدیریت نامتناسب ، عدم توجه به تشکیلات سازمانی، قانونی و عدم تکنولوژی مناسب در این خصوص با مشکلاتی مواجه بوده و بدنبال آن توفیقیاتی نداشته اند این تحقیق بنحوی به بررسی این موضوعات نیز می پردازد در خصوص علت و انگیزه موضوع با توجه به اینکه اینجانب شاغل در وزارتخانه جهاد کشاورزی می باشم و این وزارتخانه از اعضای اصلی کدکس می باشد. بررسی این موضوع بسیار استراتژیکی و حایز اهمیت می باشد.و در این خصوص هیچ گونه تحقیقی در گذشته بعمل نیامده است. ج: هدفهای تحقیق به اختصار اهداف تحقیق عبارتند از: 1- چگونگی تسهیل روابط تجاری بین المللی و هماهنگ شدن دولت ها با مقررات کدکس. 2- حفظ منافع بهداشت عمومی ، محیط زیست و حقوق مصرف کننده از طریق تلاش کشورهای عضو در بکارگیری این استانداردها. 3- نهایی نمودن استانداردهای مواد غذایی مطابق مقررات بین المللی با کمک سازمان های بین المللی و سازمان های داخلی (ضرورت یا عدم ضرورت). 4- ارزیابی کدکس از طریق مشارکت کشورها در نیل به اهداف سازمان های تخصصی سازمان ملل متحد: سازمان جهانی تجارت و سازمان خوار و بار کشاورزی( فائو)و سازمان بهداشت (سلامت)جهانی. 5- اقدامات کدکس در ارزیابی خطر risk assessment برای خطر های میکروبیولوژی غذایی در سطح بین المللی. 6- غذا و گرسنگی و مبارزه با فقر و گرسنگی در جهان از طریق کدکس و فائو. 7- حق دستیابی مطمئن به غذایی سالم بعنوان یکی از اهداف و اعلامیه حقوق بشری (سطح زندگی مناسب به خودی خود یک حق است). د: سوالات یا فرضیه های تحقیق 1- ماهیت حقوقی کدکس و جایگاه آن در سازمان های بین المللی اعم از سازمان جهانی تجارت ، سازمان خوار و بار کشاورزی( فائو) و سازمان بهداشت (سلامت)جهانی چیست.؟ 2- نقش کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی در روند اجرای کدکس در قوانین داخلی و عملکرد آن در تجارت بین المللی غذا چیست و چگونه ارزیابی می شود.